Search Intent, Türkçesiyle arama amacı ya da niyeti olarak çevrilen bu kavramı detaylı olarak inceleyelim.
Kullanıcı arama niyeti, gelişen yapay zeka teknolojileri ile birlikte SEO’daki en önemli kavramlardan birisi haline geldi.
Makina öğreniminin kullanımının artmasıyla beraber, özellikle Google tarafında en kritik sıralama faktörü olarak dikkat çekiyor.
Arama motoru optimizasyonu ile ilgilenen herkes gibi bu terimle sık sık karşılaşıyor olabilirsiniz.
Bu makaleyi okuyarak, kullanıcı arama niyeti kavramının ne olduğunu, neden önemli olduğu ve nasıl optimizasyon yapılabileceğini öğreneceksiniz.
Kullanıcı Arama Niyeti Nedir?
Kullanıcı arama niyeti, bir kullanıcının Google’da veya herhangi bir arama motorunda arama yaparken ulaşmayı amaçladığı hedeftir.
Arama yapan kişiler, arama sonuçlarına erişmek için farklı spesifik diller kullanırlar. Arama motorları, kullanıcılarının yaptıkları aramalarının tam olarak neyi amaçladığı anlamak için makina öğrenimi ile çalışma yaparlar ve en yakın sonuçları getirirler.
Kısaca arama niyeti, yapılan aramalarda üstü kapalı ve tek başına anlam ifade etmeyen kavramları açık hale getirmekle alakalıdır.
Örneğin, Google’da “yakınımdaki diş hekimleri” şeklinde arama yapan bir kullanıcı hemen erişebileceği ve çabucak gidebileceği bir hekim arayışındadır. Bu arama oldukça basit. Ancak, Google’da “diş hekimi” şeklinde arama yapan kullanıcıların tam olarak neyi amaçladığını kestirmek zordur. Bu aramayla; maaşları, adresleri, üniversite puanları gibi çok farklı konularda bilgi edinmek istenmiş olunabilir. İşte tam burada algoritma devreye girerek bir tahminde bulunmaya çalışır.
Arama motoru optimizasyonunda, kullanıcı arama niyeti bir sıralama faktöründen öte tetikleyicidir diyebiliriz. Peki ne demek tetikleyici?
Eğer bir web sayfası, Google’ın bir anahtar kelime için doğru gördüğü arama niyetini karşılamıyorsa asla sıralamaya almaz!
Google arama sonuçlarını sıralarken birçok farklı sinyali dikkate alıyor. Bunları kalite, alaka, otorite ve kullanıcı deneyimi olarak gruplandırabiliriz. Arama niyeti ise “alaka” grubundadır.
Arama niyetinin karşılanması; sayfadaki içeriğin ziyaretçinin istediği şekilde sunulması ve ziyaretçi ihtiyaçlarının doğru şekilde giderilmesi manasına gelmektedir.
Çok basit görünür ama çok kolay da değildir.
Neden Önemlidir?
Doğru şekilde arama niyetini karşılarsanız, tek bir içerik ile binlerce farklı anahtar kelimede sıralamaya girebilirsiniz.
Arama motoru kullanıcıları, aynı hedefe farklı yollardan erişebilirler. Mesela kullanıcılar “İstanbul’da yapılacak şeyler” ya da “İstanbul etkinlikler” aramalarını yaparken aynı amacı hedeflemişlerdir. Google bu iki aramanın da aynı niyetle yapıldığını biliyor.
Basit bir ifadeyle, arama niyetini tam anlamıyla karşılayarak sayfanızın trafik potansiyelini en üst düzeye çıkarabilirsiniz.
Arama amacını tam anlamıyla karşılamadığınız sürece sıralamaya girme ihtimaliniz oldukça düşüktür.
SEO için arama niyeti kavramı gün geçtikçe backlink ve içeriğin kendisinden daha önemli hale geldi.
Başka bir deyişle, içeriğiniz ya da backlink profiliniz ne kadar güçlü olursa olsun, sayfanız istenileni vermediği sürece trafiğiniz potansiyeline ulaşamayacaktır.
Google Arama Niyetini Nasıl Anlar?
Google’ın arama niyetini anlamasında iki tane dönüm noktası vardır. Bunlardan birincisi, 2013 yılında yapılan Hummingbird güncellemesidir.
Bu güncellemeyle birlikte, içeriğin alaka düzeyini belirlerken kelimelerin bağlamları ve birbirleriyle ilişkileri dikkate alınmaya başlandı.
Hummingbird güncellemesi öncesinde, Google bir sayfanın alaka düzeyini belirlerken özellikle meta başlıklarını ve içeriğin kendisini dikkatle ele alırdı. Güncelleme sonrasında yapılan testlerde, yapılan sorguların anlamlarının daha iyi eşleştirildiği tespit edildi. Yani makineler artık insanların gerçekten ne demek istediklerini daha iyi anlayabiliyorlardı.
İkinci dönüm noktası ise RankBrain oldu.
RankBrain teknolojisi ile Google, makine öğrenmesi kullanarak benzer ilişki içerisinde bulunan kelimeleri gruplandırmaya başladı. Bu gruplandırmaları analiz ederek sayfanın ne ile ilişkili olduğu konusunda daha doğru tahminler yapılmaya başlandı.
RankBrain bir sıralama faktörü değil, Google’ın arama sonuçlarıyla kullanıcı aramalarının eşleştirilmelerini sağlayan teknolojidir.
Nelere Dikkat Etmeliyiz?
Arama niyeti ile ilgili tahmin yürütürken karşımıza belli zorluklar çıkabilir. Bunlardan bazıları şu şekilde:
- Bir sorgudaki arama niyeti zaman içerisinde değişebilir.
- Kapsamlı kelimelerde arama niyetini tespit etmek kolay değildir.
- Cihaza göre değişkenlikler olabilir.
- Arama yapan kullanıcının lokasyonu arama niyetinde önemli rol oynar.
- Google kullanıcılarına farklı sonuç sayfaları gösterebilir.
- Arama yapılırken kullanılan anahtar kelimelerin farklı yorumlamaları olabilir.
Yazının geriye kalan kısmında bu maddeleri biraz daha detaylandıracağız.
Arama Niyeti Dinamiktir
Kullanıcıların arama amacı değiştikçe, ilgili sorguya ait arama niyeti de değişecektir.
Örneğin, Mart 2020’ye kadar Google üzerinde “karantina” araması yapan kullanıcılar belki de bir film önerisi bile arıyordu. Bu tarihten sonra koronavirüsün hayatımıza girmesiyle birlikte, insanlar için yeni bir anlam ifade etmeye başladı. Google daha önce sıralamaya aldığı “karantina” ile ilgili sayfaları değiştirerek, sağlıkla ilgili bilimsel makaleleri ve güncel haberleri kullanıcılarına göstermeye başladı.
2007 yıllarında “iphone” aramasını yapan kullanıcılar ilk çıkan iphone serilerini karşılarında bulurken, 2021 yılında “iphone” araması yapan kitle iPhone 11 gibi üst düzey modelleri görmek ve fiyat bilgilerine erişmek isterler.
Farklı Arama Niyetleri
Kullanıcıların çok farklı arama amaçları olabilir. Fakat biz tüm sorguları 4 kategoride kolaylıkla sınıflandırabiliriz: bilgi edinme, yönlendirme, ticari işlem ve ticari araştırma.
1. Bilgi edinmek isteyenler
Arayan kişi bir bilgi edinmek istiyordur. Bu bilgi “Küba’nın başkenti neresidir?” gibi çok basit bir soru da olabilecekken aynı zamanda “Forex piyasasında nasıl işlem yapılır?” gibi detaylı yanıt isteyen sorular da olabilir.
Bilgi almak isteyen kullanıcı aramaları örnekleri:
- “r10.net sahibi kimdir?”
- “jfk havalimanına nasıl gidilir?”
- “beşiktaş maçı skoru”
- “mehmet ali yassı”
2. Yönlendirilmek isteyenler
Spesifik bir web sayfası için arama yapan kullanıcı grubudur. Ne yapmak istediğini biliyordur.
Google’da aramak daha kolay geliyor veya tam adresi bilmediği için arama motorundan yararlanıyordur.
Yönlendirilmek isteyen kullanıcı aramaları örnekleri:
- “ahrefs”
- “r10 giriş”
- “seotrio seo eğitimi”
- “sözcü”
3. Ticari işlem yapmak isteyenler
Bir ürün veya hizmet satın almak üzere arama yapan kullanıcı grubudur. Genel olarak ne almak istediklerini ancak nereden satın alacaklarını bilmiyorlardır.
Ticari işlem yapmak isteyen kullanıcı aramaları örnekleri:
- “en ucuz macbook air”
- “ahrefs indirim kuponu”
- “adidas stan smith 38 numara”
- “instafly lisans satanlar”
4. Ticari araştırma yapmak isteyenler
Bu grup ise satın alacağı ürün veya hizmete tam olarak karar verememiş kullanıcılardan oluşur.
Genel olarak son kararlarını vermek üzere yorumları, incelemeleri veya karşılaştırmaları araştırırlar.
Ticari araştırma yapmak isteyen kullanıcı aramaları örnekleri:
- “en iyi oyun bilgisayarı eylül 2021”
- “ahrefs vs semrush”
- “instafly kullanıcı yorumları”
- “iphone se 2021 inceleme”
Bunlara ek olarak, bazı kelime grupları lokasyona göre sonuçlar da verebilir.
Örneğin, “Biber” aramasını yapan bir kullanıcının eğer yakınlarında Biber Kebap isimli bir restaurant varsa, sonuçların en üstünde Google Haritalar sonucu görüntülenebilir.
Dolayısıyla, kullanıcı arama niyeti aynı zamanda konuma göre de ölçümlenebilir.
Karışıklığa Yol Açan Kelimeler
Bazı kelimelerde kullanıcı kitlesi birden fazla arama niyetine sahip olabilir. Örneğin, “hamburger” şeklinde arama yapan bir kullanıcı; en yakınındaki restaurantları görmek, online sipariş vermek, tarif okumak ya da videolu tarif izlemek istiyor olabilir.
Bu tarz sorgularda Google birkaç farklı arama niyetine göre tüm sonuçları getiriyor. Aynı SERP sayfasında hem bir uygulama reklamı, hem harita sonucu, hem de yazılı ve videolu tarifler görebilirsiniz.
Google bu noktada, kullanıcı kitlelerinin davranışlarını analiz ederek en çok görüntülenen sonuçlardan en az görüntülenene doğru bir sıralama yapıyor.
Eğer sorgu biraz daha uzun olsaydı, yani “videolu hamburger tarifi” şeklinde bir arama yapılsaydı Google hiç şüphe duymaksızın karşımıza istenileni getirecekti.
Buradan şu sonucu çıkarıyoruz: bir içerik üretmeden önce mutlaka Google tarafında hedef kitlemizi analiz etmek için ana anahtar kelimemizi aratmalıyız. Yaptığımız arama sonucunda sayfaların hangi tarzda içerik sunduğunu, nelere dikkat ettiğini iyi analiz etmeli ve hepsinden daha iyisini kendi sitemiz ziyaretçilerine sunmalıyız.
Arama Niyeti Optimizasyonu Nasıl Yapılır?
Kullanıcının arama niyetine göre içerik üretmek için iki şeyi bilmek gerekiyor: kullanıcının amacını belirlemek ve beklentilerini anlamak.
Biraz öncede bahsettiğimiz gibi, kullanıcının arama niyetini belirlemek oldukça basit. Google’a gidin, hedef anahtar kelimeyi aratın ve en üstte sıralama almış içerik türlerini inceleyin.
Yaptığınız inceleme sonucunda üst sıralarda kaliteli makaleler görüyorsanız daha iyisini yazın. İyi bir araç görüyorsanız (kredi hesaplama, sıra bulucu vs), daha iyi bir araç yazdırın. En iyi sonucu veren sayfa en üstte olacaktır.
Aynı zamanda SERP sonucundaki sayfaların başlıklarını da iyi analiz etmelisiniz. İnceleme yazısı mı, karşılaştırma mı ya da bir ürün sayfası mı karşınıza geldi? Siz de benzer türde bir içerik üreterek kullanıcı arama niyetine göre davranış gösterebilirsiniz.
Yani Google, arama yapan kullanıcılarına mümkün olan en iyi yanıtı sağlamak istiyor ve bunu haritalar, alışveriş reklamları, resimler, videolar ya da diğer SERP snippet’larını kullanarak yapıyor.
Hedef anahtar kelimenizdeki bulunan SERP sayfasının nasıl göründüğünü Ahrefs ya da Semrush gibi üçüncü parti yazılımlarla da analiz edebilirsiniz.
Özetle
Kullanıcı arama niyetinin karşılanması Google arama sonuçlarında üst sıralarda yer almak için en kritik SEO faktörlerinden bir tanesidir. Arama niyeti zaman içerisinde değişebilir bu nedenle hedeflenen anahtar kelimeler için iyi analiz yapmalı ve takipte kalmalıyız.
Google, kullanıcı amacını belirlemek için önceki kullanıcıların arama yaptığındaki davranışlarına, hangi sonuçlar mevcutken insanların neye yöneldiğine bakar. Kullanıcıların konumu, kullandığı cihaz özellikleri ve önceki aramaları da Google tarafından sınıflandırılarak sonraki aramalarda kullanılır.
Arama motoru optimizasyonu yaparken, SERP sayfası detaylı bir şekilde incelenmeli ve Google tarafından hangi türde içeriklerin üst sıralara taşındığı iyi analiz edilmelidir. Kısaca tersine mühendislik yapılarak, iş şansa bırakılmamalıdır.
Google teknolojileri geliştikçe, insanların yaptığı aramaların amacı daha iyi anlaşılıyor. Henüz mükemmel olmasa da zamanla sanki arka tarafta bir insan beyni çalışıyormuş gibi bir düzeye ulaşacağını düşünmekteyiz.